Collectie modellen en vormen

De Sphinx heeft in de loop van zijn meer dan 170-jarige geschiedenis duizenden mallen (moules op zijn Maastrichts) gemaakt. Gipsmodellen en -gietvormen die nodig waren voor de vervaardiging van gebruiksaardewerk zoals kopjes en schoteltjes, sieraardewerk zoals vazen en sanitair zoals wastafels. De fabriek had zijn eigen moulenmakerij.

Voordat het uiteindelijke product tot stand kwam werd eerst een model gemaakt, daarvan afgeleid werd een zogeheten originaal. Dit was een vorm om te testen of het model inderdaad bruikbaar was. Was dit het geval dan werd hiervan de moedervorm (positief) vervaardigd. De daarvan afgeleide werkmal (negatief) werd vervolgens in de fabriek gebruikt om het aardewerk daadwerkelijk te produceren. Zo’n werkmal werd gebruikt totdat hij versleten was.

Behoud van althans een representatief deel van deze gipsmodellen is belangrijk omdat deze, naast andere bronnen, inzicht kan geven in tal van aspecten rondom de aardewerkproductie. Het is een bron die voor wat betreft de Société Céramique totaal verloren is gegaan, maar bij De Sphinx waren nog duizenden modellen, originalen en moedervormen bewaard. Werkmallen ontbraken uit de aard der zaak.

De Vereniging Maastrichts Aardewerk, Centre Céramique en Museum het Spaans Gouvernement hebben gezamenlijk het initiatief genomen voor behoud. Na jarenlang een sluimerend bestaan te hebben geleid op de stoffige zolders van de fabrieksgebouwen werd de collectie, althans een representatieve selectie van ca. 1500 stuks, veiliggesteld doordat de Gemeente Maastricht zich erover ontfermde. In afwachting van een definitieve bestemming is de verzameling ondergebracht in de depots van het Centre Céramique.

In 2005 begon Museum Spaans Gouvernement met de ontsluiting van deze selectie voor wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met genoemde instellingen. De collectie is gefotografeerd, beschreven en toegankelijk gemaakt in een database.

Nadere informatie is te verkrijgen bij Patrick Rijs van Museum Spaans Gouvernement, tel.: 043-3211327 of e-mail: info@museumspaansgouvernement.nl of bij Eddy Somers van Centre Céramique, tel.: 043-3505494 of e-mail: e.somers@sbm.nl.