Symposiumbundel

Ter gelegenheid van de presentatie van de inventarissen van de archieven van Sphinx organiseerde het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg een symposium over de historische relatie van de stad Maastricht met het bedrijf De Sphinx. Het symposium vond plaats op 12 oktober 2006 in La Bonbonnière. Zo’n 300 bezoekers konden luisteren naar lezingen van deskundigen die de afgelopen jaren over dit thema onderzoek hadden verricht en gepubliceerd. Voor zover het ging om reeds gepubliceerd onderzoek vindt u hieronder verwijzingen naar de vindplaats. De uitgewerkte teksten van de lezingen van Ad Knotter, Thijs van Vught en Caspar Cillekens kunt u ook via deze website raadplegen.

Prof. dr. Ad Knotter (SHCL/FdCW)
Regout, De Sphinx, en de sociale geschiedenis: van lieu de memoire naar historische analyse
Sinds de arbeidsenquête van 1887 staan de ondernemers Regout en het bedrijf De Sphinx model voor negentiende-eeuws onmaatschappelijk ondernemersgedrag. Hoe is dit beeld ontstaan en waarom leeft het zo hardnekkig voort? Hoe werd het ingezet in het politieke en maatschappelijke discours in Nederland en Maastricht? Hoe kunnen wij komen tot een meer analytische geschiedschrijving, voorbij 'verguizing' of 'eerherstel'?
E-mail: a.knotter@shcl.unimaas.nl

Lees dit artikel

Dr. Ad van Iterson (Fac. Econ. Wetenschappen en Bedrijfskunde)
Petrus Regout als industrieel patriarch
De leiderschapstijl van de oprichter van het Sphinxbedrijf was uitgesproken paternalistisch. Blijkbaar was dat niet in strijd met succesvol ondernemerschap. Welke kenmerken had deze stijl in het licht van moderne managementtheorieën?
E-mail: a.vaniterson@os.unimaas.nl

Zie ook: Ad van Iterson, ‘Vader, Raadgever, Beschermer’. Petrus Regout en zijn arbeiders 1834-1870. Stijlen van werving, behoud en beheersing van arbeid in fabrieksregimes in de beginjaren van de Westeuropese Industriële Revolutie [Proefschrift Universiteit Maastricht 1992] (Maastricht 1992).

Drs. Jac van den Boogard (SHCL/Gemeente Maastricht)
Regouts rijkdom. Buitenplaatsen van een grootindustrieel
Uit een door Regout zelf uitgegeven album blijkt dat de buitenverblijven van de familie Regout in de omgeving van Maastricht bewust werden gebouwd en vormgegeven om zijn welstand, levensstijl en sociale positie te tonen.
E-mail: jac.boogardvanden@maastricht.nl

Zie ook: Jac van den Boogard, ‘Regouts Rijkdom’, Historische en heemkundige studies in en rond het Geuldal 11 (2001) 7-48.

Dr. Gertjan de Groot MCM (Universiteit Utrecht/Ministerie BZK)
Pielemannen en cassettendraagsters. Mannenwerk, vrouwenwerk in de Sphinx aardewerkfabriek (1836-1969)
Arbeid door vrouwen heeft steeds een belangrijke rol gespeeld in de productie van aardewerk bij Sphinx. Vrouwen verrichtten andere werkzaamheden dan mannen. In welke onderdelen van de productie was dit het geval? Door welke mechanismen kan deze seksesegregatie worden verklaard? Welke factoren speelden een rol bij de bestendiging of de doorbreking van die scheiding?
E-mail: g.j.de.groot@zonnet.nl

Zie ook: Gertjan de Groot, Fabricage van verschillen. Mannenwerk en vrouwenwerk in de Nederlandse industrie [proefschrift Universiteit Utrecht] (Amsterdam 2001); idem, ‘Pielemannen en cassettendraagster; conducteurs en sorteersters. Mannen- en vrouwenwerk bij De Sphinx aardewerkfabriek en de Koninklijke Nederlandse Papierfabriek te Maastricht vóór 1940’, Studies over de sociaal-economische geschiedenis van Limburg / Jaarboek van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg XLVI (2001) 83-132.

Drs. Thijs van Vugt (Fontys Hogeschool)
Het Boschstraatkwartier omstreeks 1900: wonen en werken onder de rook van De Sphinx
Veel Sphinxarbeiders woonden in het nabijgelegen Boschstraatkwartier. In de geschiedenis van Maastricht staat deze wijk model voor de slechte woonsituatie van veel arbeidersgezinnen in de stad. Klopt dit beeld? Hoe was de huisvesting en wat was het sociale profiel van de bewoners? Welke betekenis had de fabriek voor de wijk en omgekeerd?
E-mail: m.vanvught@fontys.nl

Lees dit artikel

Zie ook: Thijs van Vught, ‘Het “menschenpakhuis van de Sphinx”? Het Boschstraatkwartier-Oost te Maastricht in 1904-1905’, Studies over de sociaal-economische geschiedenis van Limburg / Jaarboek van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg L (2005) 101-137.

Wim Mes (SHCL/Werkgroep Industrieel Erfgoed Limburg)
Het industrieel erfgoed van de Sphinxfabriek
Het nu door Sphinx te verlaten terrein aan de Boschstraat behoort tot de oudste industriële sites van Nederland. In de loop van de negentiende en twintigste eeuw heeft het gebied tal van gedaanteveranderingen ondergaan. Dat levert een fascinerend beeld op van 'lagen' van industriële bouwtechniek en gebruik. Het industrieel erfgoed van De Sphinx omvat echter meer dan alleen het fabriekscomplex.
E-mail: w.a.a.mes.@zonnet.nl

Zie ook: S. Kruisinga e.a., Het Sphinxterrein. Onderdeel van de noordwestentree van Maastricht [Stichting Werkgroep Industriële Archeologie Maastricht Deelrapport 5] (Maastricht 2000).

Drs. Caspar Cillekens (De Limburger)
Aardewerk en arbeidsmarkt: Maastricht in de jaren 1930
Door de sterke ontwikkeling van de aardewerkfabricage was de werkgelegenheid in Maastricht afhankelijk van het wel en wee van deze industrietak. Als luxeproduct is aardewerk echter zeer conjunctuurgevoelig. In de jaren 1930 had dit desastreuze gevolgen voor de omvang van de Maastrichtse werkloosheid, die tot de hoogste in het land behoorde.
E-mail: c.cillekens@mgl.nl

Lees dit artikel

Drs. Serge Langeweg (Industrion Kerkrade/FdCW)
De techniek van het versieren: het decoreren van aardewerk bij Sphinx en Société Céramique
Het succes van de Maastrichtse aardewerkproducten was mede te danken aan de wijze waarop het assortiment werd verfraaid door het aanbrengen van decoraties. Aan de hand van voorbeelden van decoraties wordt nagegaan hoe zich de ‘techniek van het versieren’ in de aardewerkindustrie ontwikkelde en in hoeverre de Maastrichtse fabrieken van nieuwe procédé's gebruik maakten.
E-mail: s.langeweg@history.unimaas.nl

Zie ook: Serge Langeweg, ‘De techniek van het versieren: het decoreren van aardewerk bij Regout/Sphinx en Société Céramique in Maastricht’, Studies over de sociaal-economische geschiedenis van Limburg / Jaarboek van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg XLIX (2004) 97-133.